vetheknurettinozturk - MAKALE-ÇAKAR ALMAZ

GÖZLEM

ÇAKAR ALMAZ

Veteriner Hekim Nurettin ÖZTÜRK

Bizim köy yaklaşık elli dört yıl önce yani 20.asrın yarılarında modern çağın teknolojisiyle tanıştı… Köyümüzün ekonomisi yüzde elli tarım ve meyvecilik, yüzde elli hayvancılıktı o zamanları…

Hayvanları için yaz aylarında yayla göçerliğini ve elde ettikleri ürünlerini Kars, Ağrı, Erzurum ve komşu iller de pazarlamak için , çağ atlamadan önce günlerce süren kağnı arabalarıyla yolculukta, yakıtları koşum öküzleri ve öküzlerine eşlik eden kendileri yaya olarak uzun pasif maraton koşularıyla sürdürürken, Kenan amca bir gün eski Model Mercedes kamyonuyla köy meydanında büyük bir coşkuyla karşılandı…

Kenan amca, iyi mi yapmıştı … Köyü teknoloji ile buluşturması..

Zaman tünelinde bir dolaşalım;

Ha atlamadan dünyayla iletişim teknolojisinde köyümüz Hacı Veli’nin masa üstü pille çalışan eski tip radyosu ile de tanışmıştı..Koca köyde tek radyo oda Hacı Veli’nindi…Çoğu zaman radyo köy meydanına özenle getirilirdi…Dünyanın neresinde savaş varsa o savaşlardan,olup bitenlerden ,Bakü radyosundan,Erivan radyosundan Türkçe, Kürtçe yayın yapan diğer rasgele buldukları kanallardan haberler,türküler dinlenirdi..Köylüler spikerin anlatımından bir şey anlamazdı… Hacı Veli tercümanlığını yapardı…İleri yaşında olmasına rağmen çok sağlıklıydı…Köyün ayaklı kütüphanesiydi…115 yaşında vefat etti…

İletişim de Radyo ve taşımacılıkta kamyon köyümüzün iki temel teknolojik varlığı olmuştu.. Karasaban, döven, öküzler,atlar ,eşekler vs..eski feodal üretim araçlarına sahip olmakta o kadar kolay değildi ama üretim araçlarıyla köylü komşusuna ücretli iş yapmazdı …

Kapitalist ilişkilerinin köy sosyal yaşantısına girmediği bu zamanda imece köylünün dayanışmacılıkta en kutsal sosyal yaşantısının bir özelliğiydi… Üretim ilişkilerindeki köylünün bu özelliği diğer sosyal paylaşımlarına da yansıyordu…

Hiç kimsenin kapısında kilit olmazdı, komşunun ekmek teknesinden çocuklar kime ait olursa olsun rahatça alıp yerdi… Köylü ürettiği ürünleri komşusuna satmazdı… Ayıp sayılırdı, komşuluk etiğine uygun değildi…

Kenan amcanın kamyonundan sonra, Kelbayı Kemal’ın eski model otobüsüyle de köy tanışmış oldu…Bu kamyon ve otobüs bizim köyün komşu köylerine de zamanla hizmet vermeye başladı…

Zaman zaman Kenan amca ve Kelbayı Kemal;

‘Komşular mazota zam geldi…Bugünden sonra ücretler de zamlanıyor haberiniz olsun’….

Köylüler, ‘ne yapalım sizde su yakmıyorsunuz ki’..Diye karşılık verirlerdi,ama ödemede zorlanıyorlardı zam karşısında…Borç defterinde gitikçe kabaran borçlarını, hasat dönemlerinde öderlerdi…

Çakar almaz ve otobüs yaşlanmaya başladı…Gittikleri yerlere sanki öküz koşulmuş gibi ağır ağır…Motorları su kaynatmaya başlardı…Yolcular itekleye itekleye yürütüyorlardı…Kışın otobüsün içinde küçük tüple ısınma sağlanıyodu.. Kenan amcanın kamyonunun ön farları dökülmüştü, geceleri el feneri ile birkaç metre önü aydınlatılıyordu…Bir saatlik Kars yolu akşamdan yola çıkılıyordu, ertesi gün öğleye doğru Kars’a varılıyordu…

Artık köylü de eski köylü değildi…Yeni teknoloji istemeye başladı..Ekonomik güçleri yetmiyordu ki, yeni teknoliji alsınlar …Yetse bile kolay değildi bu Pazar da yer alabilmek…Kapitalist ilişkiler yoğunlaştıkça sosyal yaşamı da alt üst etti ,çarpık feodal-kapitalist egemenlik de o ölçüde arttı…

Kenan amcanın kamyonu yaşlandıkça… sıkıntıları çoğalıyordu… Köylüler adını ÇAKAR ALMAZ koydular...

Kars- Kağızman yolu çok engebeli ..Bu yolda Çakar almaz kağnı arabasından da ağır ,yarım saatlik yol beş on saat sürerdi ..Hep arıza arıza…Yolcular iner biner ,iner binerdi…Kenan amcanın kamyonunun dikiz aynaları da yoktu , o zamanları o yolda trafik yoğun değildi… Çok nadir birkaç araç ya olur ya olmazdı…Kamyon bozulmuş ,Kenan amca tamir ettikten sonra geri ileri hareketle kalkış yapacak, 10-15 beş yaşlarındaki muavini Kenan amca sağ yap ,ileri, geri ,gel gel…Kenan amca uçuruma gidiyor kurtuluş yok… Muavin Kenan amca bildiğin gibi yap diyor…Çakar Almaz artık rahmetli… Kenan amca az sıyrıklarla kurtuluyor…

‘’ÇAKAR ALMAZ ‘’ DÖNEMİ BÖYLECE BİTİYOR…

Kenan amca son model yine bir kamyon aldı , hizmet vermeye başladı…

Kelbayı Kemal otobüsü ile Iğdır yolunda takla attı..O da hafif sıyrıklarla kurtuldu…O da bu sefer son model iki otobüs aldı…

Her ikisi de uzun yıllar hizmet verdiler..Işıklar içinde uyusunlar…

Kapitalist ilişkiler eski imece yerini aldı… Köylü tüketici ekonomik politikanın kurbanı olarak , büyük borç yükü altında bir çok taşıma ve üretim teknolojisi aracına kavuştu ama bu sefer ekonomik yapı kalkınmasında yetersiz olunca…

Tüm eski ve yeni üretim araçlarını, varlıklarını yok etti…

Sosyal yaşamları farklılaştıkça köy yaşantısı yetmemeye başladı…

Büyük kentlere göçler köy hayatını ve köylünün üretkenliğini tamamen tüketerek 21. yy’ın yeni kölesi durumuna getirdi…

Şimdi tüm köyler bom boş , yıkık kerpiç evler baykuş yuvaları …

HES’lerle her yer parsel parsel…

Güzel köyüm Gaziler, kükürt kokuyor…kuruyor tüm yeşillikler, tarlalar bahçeler…Kapitalist sömürünün kurbanı o güzel köyüm…

Y.Çıyrıklı köyün de, doğa harikası Aras kuş cenneti yok oluyor,HES’lerle …

Doğa çölleşiyor, aldırış eden yok…Sorumluluk taşıyan yetkili yok…

Yok…yok…

Her yer rant, ganimet …

Ganimet sayılıyor…Sanki ülkem kendine yabancı…

HES’ler guğuk yuvaları…